در دنیای امروز مایکروویو تبدیل به یکی از کاربردیترین وسایل هر آشپزخانهای شده است، راحتی در استفاده و سرعت در کارکرد مهمترین ویژگیهای این دستگاه است.
مایکروویو کار را برای داغ کردن غذا در عرض چند دقیقه یا یخ زدایی کردن و غیره آسان کرده است. این دستگاه با تولید امواج الکترومغناطیسی روی مولکولهای آب موجود در مواد غذایی تأثیر گذاشته و با سرعت زیادی دمای آن را بالا می برند. گرما برخلاف شیوه های پخت و پز دیگر از درون ماده غذایی به سمت بیرون حرکت می کند.
پخت غذا در مایکروویو از طریق تابش و رخنه امواج کوتاهی صورت میگیرد که وارد مولکولهای غذا شده، آب داخل مواد خوراکی را به جنبش و سایش وامیدارد.
اگر از مایکروویو استفاده میکنید، نکات پیآمده را همواره در نظر بگیرید:
با وجود تحقیقات گوناگون هنوز هیچ مدرک قابل قبول مبنی بر مضر بودن تشعشعات تابیده شده بر مواد غذایی از طریق دستگاه مایکروویو به دست نیامده؛ بنابراین تصور سرطان زا بودن غذاهای پخته شده با این دستگاه نادرست است.
با خیال راحت غذایتان را میل کنید. حجم، شکل ظاهری و مقدار رطوبت موجود در ماده غذایی بر زمان و کیفیت پخت اثرگذار است. اگر این موارد را در نظر نگیرید احتمال پختن کامل برخی قسمتها و نیمهپخته ماندن قسمتهایی دیگر بعید نیست.
بهترین راهکار رفع این مشکل، کوچک کردن، ایجاد برشهای مناسب و سوراخهای متعدد در خوردنیهای بزرگتر است.
بهترین ظروف برای استفاده در این دستگاه، ظروف سرامیکی، پیرکس، آرکوپال و برخی ظرفهای پلاستیکی با علامت مایکروویوند.
ظروف فلزی و فویلها باعث ایجاد جرقه و آتشسوزی احتمالی شده، ظروف پلاستیکی معمولی یا غیرمناسب آب میشوند. دقت کنید لبه یا دیواره ظروف با رنگهای فلزی تزئین نشده باشد.
از خراب نبودن و بسته شدن کامل در، نداشتن خوردگی در واشر یا جداره بین در و اتاقک، کارکرد درست قفل و لولای دستگاه مطمئن شوید.
در صورت خراب شدن جداره پلاستیکی بین در و اتاقک دستگاه، لولا، یا شیشه موجگیر آن به هیچ وجه دستگاه را روشن نکنید و حتما از دستکاری یا تعمیر شخصی آن خودداری کنید.
برای تعمیر، آن را به تعمیرکاران مجرب بسپرید تا تشعشعات به سلامتی و جیبتان لطمات بیشتر نزند. همواره درون اتاقک دستگاه را تمیز نگاه دارید، ذرات سوخته، پاشیده و پرت شده درون آن را پاکسازی کرده، مدام صحت عملکرد لبههای در و قسمت لولا را بررسی کنید.
برای نظافت، بویژه تمیز کردن واشر درزگیر، به هیچ وجه از اسکاچ، سیم ظرفشویی و ابزار خراشدهنده یا مواد شوینده خورنده استفاده نکنید.
برای جلوگیری از پاشیدن محتویات غذا روی ظروف را با درهای مناسب بپوشانید اما هرگز درها را محکم نکنید. این کار خطر انفجار و ترکیدگی را محتمل میکند.
وسایلی که هرگز نباید در مایکروویو قرار دهید!
1- اسفنج خشک
هیچگاه اسفنجی که خشک است آن را در مایکروویو قرار ندهید
اگر قصد دارید اسفنج آشپزخانه خود را عاری از باکتری کنید، مایکروویو گزینه مناسبی است اما هیچگاه زمانی که اسفنج خشک است آن را در مایکروویو قرار ندهید. انرژیهای ساتع شده توسط مایکروویو باید توسط چیزی همچون آب و یا چربی جذب شوند و اگر چنین اتفاقی نیفتد انرژیهای دفع نشده ممکن است باعث آتشگرفتن اسفنج شود.
2- مواد غذایی در ظروف فلزی
برای گرم کردن غذا در مایکروویو هیچگاه از ظروف فلزی استفاده نکنید زیرا باعث آتش سوزی می شود
اگر قصد دارید مقداری از شام گذشته را با مایکروویو گرم کنید باید حتما از این نکته اطمینان حاصل نمایید که در ظرفی فلزی قرار نداشته باشد. از آنجایی که جامدیت فلز بیشتر از موادغذایی است، هنگامی که مایکرویو شروع به گرمکردن میکند، ارتعاشات فلز بیشتر است، چون هیچ جایی برای حرکت مولکولها نیست و میتواند سبب یک آتشسوزی شود.
3- تخممرغ با پوسته سالم
هیچگاه تخممرغ های سالم را در مایکروویو قرار ندهید زیرا باعث انفجار تخم مرغ می شود
هیچگاه تخممرغهای سالم را در مایکروویو قرار ندهید، بخار آب موجود در تخممرغ سالم هنگام گرمشدن چون جایی را برای حرکت ندارند، میتواند باعث انفجار تخممرغ شوند. البته اگر پوسته تخممرغ کمی ترکخورده باشد دیگر چنین اتفاقی نمیافتد.
4- فویل آلومینیومی
فویلهای آلومینیومی میتوانند سد خوبی مقابل انرژیهای مایکروویو باشند، استفاده از این فویلها برای جاهایی که نمیخواهید غذا دوباره پخته شود، میتواند مفید باشد، اگر قصد اسنفاده از این فویلها را دارید میتوانید از تکههای کوچک استفاده کنید اما مطمئن شوید آنها را صاف در مایکروویو قرار داده اید، زیرا تکههای مچالهشده فویل خطرناک هستند و ممکن است موجب آتش سوزی شوند.
5- خشککردن سبزیجات
به علت رطوبت کم گیاهان هنگامی که در مایکروویو قرار بگیرند، میتوانند باعث آتشسوزی شوند
اگر میخواهید یک دسته سبزیجات را خشک کنید، مطمئنا مایکروویو خطرناکترین گزینه ممکن است، گیاهان رطوبت زیادی ندارند؛ بنابراین هنگامیکه در مایکروویو قرار بگیرند، میتوانند باعث آتشسوزی شوند. البته خشک کردن اگر به سرعت انجام پذیرد و سبزیجات زیاد در مایکروویو نمانند، اتفاق خاصی نمیافتد.
6- ظروف پلاستیکی
قراردادن طروف پلاستیکی که روی آنها عبارت microwave safe درج نشده است، در مایکروویو امری کاملا اشتباه است. گرمشدن غذاهای چرب در مایکروویو میتواند دمای ظرف را بهشدت افزایش دهد و باعث مشکل آفرینی شود. اگر اتفاقی از ظرف اشتباه برای گرمکردن غذا استفاده کردید، لازم نیست نگران سلامت خود باشید، آزمایشات موسسه GH نشان میدهند در هنگام گرمکردن غذا هیچ واکنش شیمیایی بین ظرف و مواد غذایی شکل نمیگیرد.
7- ظروف آشپزخانه فلزی
از آنجایی که FDA تا 40 سال پیش محدودیتی در استفاده از سرب در ظروف آشپزخانه تعیین نکردهبود، ممکن است ظروف آشپزخانهتان حاوی سرب باشند که گرم کردن آنها به همراه غذا ممکن است باعث نشت سرب به غذا شود، هم چنین اگر ظروف شما شکسته اند و یا ترک خوردگی دارند، از قرار دادن آنها در مایکروویو جدا خودداری کنید.
8- کیسه کاغذی مواد غذایی
کیسههای کاغذی هنگام قرار گرفتن در مایکروویو منجر به آتشسوزی و انتشار گازهای سمی می شود
وزارت کشاورزی ایالات متحده اعلام کرده است که کیسههای کاغذی قهوهای که برای نگهداری بعضی از مواد غذایی استفاده میشوند، هنگام قرار گرفتن در مایکروویو میتواند منجر به آتشسوزی و انتشار گازهای سمی شود.
9- لیوانهای مسافرتی
منظور از لیوانهای مسافرتی، لیوانهایی هستند که معمولا برای گرم نگه داشتن نوشیدنی استفاده میشوند، بعضی از این لیوانها که از فولاد ضد زنگ ساخته شدهاند، قابلیت استفاده در مایکروویو را دارند اما بعضی از آنها این قابلیت را ندارند بنابراین از گرمکردن نوشیدنی در آنها خودداری کنید.
10- ظروفهایی که نوار فلزی دارند
استفاده از ظروف چینی که نوارهای فلزی دارند، میتواند منجر به وقوع آتشسوزی شود. پس لطفا از آنها برای گرمکردن غذا استفاده نکنید.
11- لباس
لباسهای خشک معمولا رطوبتی برای دفع انرژی ندارند و با گرمشدن زیاد ممکن است آتش بگیرند
مطمئنا گرمکردن جورابهایتان در مایکروویو در یک روز سرد زمستانی قبل از بیرون رفتن از خانه هر چند غیر بهداشتی است اما واقعا وسوسه برانگیز به نظر میرسد! اما بهتر است دست نگه دارید و جورابهایتان را از مایکروویو بیرون بیاورید چون ممکن است با این کار یک آتشسوزی بزرگ به پا کنید. لباسهای خشک معمولا رطوبتی برای دفع انرژی ندارند و با گرمشدن زیاد ممکن است آتش بگیرند.
موارد استفاده از مایکروویو که نمی دانستید
1- ضدعفونی کردن و دفع بوی بد اسکاچ ظرفشویی
اگر بعد از شستن ظرف ماهی، اسکاچ و اسفنج ظرفشویی تان بوی بد ماهی گرفت ، آن را دور نیندازید. اسکاچ را در یک ظرف آب و آبلیمو یا سرکه خیس کنید ، سپس آن را به مدت یک دقیقه در مایکروویو بگذارید. برای برداشتن اسکاچ از داخل مایکروویو حتما دستکش مخصوص آشپزی تان را به دست کنید. اسکاچ شما بوسیله حرارت مایکروویو کاملا ضدعفونی شده و بوی بد خود را از دست خواهد داد.
2- تمام مواد غذایی شام تان را تنها در 10 دقیقه بپزید
می توانید ماهی قزل آلا و سبزیجات و سیب زمینی تان را در مدت زمان بسیار کمی در این دستگاه برای شام آماده کنید. برای سرخ کردن ، پختن ، بخار پز کردن غذاهایتان از مایکروویو استفاده کنید. تنها باید برای هر نوع طبخ غذا مدت زمان دستگاه را تنظیم کنید.
3- تخته گوشت ( یا تخته خرد کن سبزی) را در مایکروویو ضدعفونی کنید
تخته گوشت را به خوبی بشویید ، یک لیمو تازه روی آن بمالید ، سپس به مدت یک دقیقه در مایکروویو بگذارید تا حرارت دستگاه به خوبی آن را ضدعفونی کند.
4- پختن سیب زمینی
درست است که مایکروویو نمی تواند سیب زمینی شما را کبابی و برشته کند اما می تواند آن را درمدت 4 دقیقه به خوبی بپزد. می توانید باقی غذاهایتان را نیز به طور همزمان در مایکروویو بپزید . با یک چنگال سیب زمینی را سوراخ کرده و به مدت دو دقیقه در دستگاه بگذارید. بعد از دو دقیقه آنها را بیرون آورده و باز به مدت 2 و یا 3 دقیقه دیگر در مایکروویو بگذارید . برای درست کردن پوره سیب زمینی ، قبل از اینکه شیرا را به سیب زمینی اضافه کنید کمی شیر را حرارت دهید. ( بعد از سرد شدن شیر و سیب زمینی آنها را با هم مخلوط کنید و بهم بزنید تا پوره سیب زمینی شما آماده شود).
5- نرم کردن شکر قهوه ای
شکر را در یک ظرف پلاستیکی بگذارید کمی آب به آن اضافه کنید ، و با حرارت متوسط 10 تا 20 ثانیه در مایکروویو بگذارید.
6- نرم کردن عسل
معمولا زمانیکه عسل را برای مدت زمان طولانی در یخچال می گذارید سفت و غیر قابل استفاده می شود. برای نرم کردن عسل می توانید آن را به مدت 30 ثانیه و یا یک دقیقه در مایکروویو گذاشته و بعد میل کنید.
8- حرارت دادن خمیر
می توانید خمیر نان و یا خمیر غذایتان را در حدود 15 دقیقه در مایکروویو بگذارید و بسرعت غذایتان را آماده کنید. خمیر را در یک کاسه بزرگ بگذارید و روی آن را با یک پلاستیک بپوشانید . 250 گرم آب در یک کاسه بریزید و در پشت کاسه خمیر بگذارید. حرارت مایکروویو را تا حد امکان کم کنید. (10 درصد قدرت مایکروویو). بمدت 3 دقیقه خمیر را حرارت دهید ، بعد بگذارید بمدت 3 دقیقه دیگر نیز در مایکروویو بماند. سه دقیقه دیگر هم آن را حرارت دهید ، بعد دوباره بگذارید 6 دقیقه دیگر نیز در دستگاه بماند. اکنون خمیر شما پف کرده و آماده است.
9- گرم کردن محصولات آرایشی
ممکن است بعضی ها عادت داشته باشند کرم های آرایشی شان را در یخچال بگذارند. گرم شدن یک کرم آرایشی ممکن است پانزده تا بیست دقیقه از وقت شما را بگیرید. اما با استفاده از دستگاه مایکروویو براحتی می توانید این زمان را به حداقل برسانید. (البته قبل از زدن کرم روی صورت گرمی آن را با دست تان امتحان کنید تا صورت تان نسوزد. ) یا برای امتحان دقیق تر آن را با ساق پایتان بمالید و اگر هنوز سرد بود باز هم در مایکوویو گذاشته و حرارت دهید. برای اینکه دستگاه تان کثیف نشود می توانید کرم را داخل یک ظرف مخصوص مایکروویو بگذارید.
10- برشته کردن سیر
اگر بخواهید سیر را داخل یک ماهیتابه بریزید و روی گاز آن را سرخ کنید این کار در حدود 45 دقیقه وقت شما را می گیرد. اما اگر این کار را با دستگاه مایکروویو انجام دهید ، حداکثر 8 دقیقه طول می کشد. برای این کار سر سیر را ببرید تا حبه های سیر مشخص شوند. حبه ها را در یک ظرف کوچک و عمیق بگذارید ، آن را با فلفل ترکیب کنید و 2 قاشق غذاخوری روغن زیتون به مخلوط تان اضافه کنید. 2 قاشق غذاخوری آب ته ظرف بریزید و روی ظرف را با یک پلاستیک بپوشانید و در حدود 7 دقیقه درمایکروویو بگذارید ، بعد از اینکه 7 دقیقه تمام شد ، چند لحظه ای صبر کنید و بعد ظرف را از دستگاه بیرون بیاورید و باز هم برای برداشتن پلاستیک از ظرف چند لحظه ای صبر کنید.
11- کباب کردن غذاها
برای اینکه زمان پخت سبزیجات را کاهش بدهید ، می توانید هر کدام را به صورت جداگانه در مایکروویو بپزید و بعدا آنها را روی کباب پز طبخ کنید. سیب زمینی ها را به مدت 2 دقیقه در دستگاه حرارت دهید ، سپس فلفل دلمه ای ها را برای یک دقیقه در مایکروویو بگذارید. بعد از آن ، سبزیجات دیگر غذایتان را هم به طور جداگانه در دستگاه بگذارید . غذایتان زودتر آماده شد یا نه؟
12- از مرکبات تان آب میوه بیشتری بگیرید
آب میوه گرفتن از یک لیموشیرین یا لیمو ترش که تازه از یخچال بیرون آورده شده سخت است . اما برای اینکه کارتان راحت تر شود و بتوانید از آنها آب میوه بیشتری بگیرید آنها را تنها برای 20 ثانیه در مایکروویو بگذارید.
13- برشته کردن آجیل ، نان و نارگیل
برای برشته کردن مواد غذایی تان نیز می توانید از مایکروویو استفاده کنید ؛ برشته کردن آجیل و نان و …با استفاده از مایکروویو زمان زیادی از شما نخواهد گرفت. در صورتیکه اگر بخواهید با استفاده از یک ماهیتابه این کار را انجام دهید باید سه برابر زمان بگذارید. آجیل یا نان و … را در یک بشقاب بریزید و آنها را پراکنده کنید بطوریکه بهم نچسبند و برای 2 یا 3 دقیقه در مایکرویو بگذارید. هر یک دقیقه بشقاب را از دستگاه بیرون بیاورید و بشقاب را تکان دهید . به یاد داشته باشید که بعد از اینکه بشقاب را از دستگاه بیرون آوردید ، بگذارید مواد داخل آن برای یک دقیقه ای بمانند تا سرد شوند و بعد آنها را میل کنید.
14- پختن سبزیجات
آیا برای پختن سبزیجات به دنبال یک قابلمه آب هستید؟ آیا می دانستید که می توانید سبزیجات تان را در دستگاه مایکروویو بدون آب بپزید؟ اگر می توانید سبزیجات تان را بصورت یک لایه داخل یک بشقاب پهن کنید ، با پلاستیک بشقاب را بپوشانید و با حرارت بالا آنها را بپزید. البته زمان پخت سبزیجات مختلف ، متفاوت است ؛ اگر سبزیجات شما ترد هستند ، مانند اسفناج ، قارچ یا نخود فرنگی بعد از سی ثانیه آنها را از دستگاه بیرون بیاورید؛ اما برای سبزیجاتی مانند هویج این زمان 4 دقیقه می باشد.
اشتباهات بزرگ در استفاده از مایکروویو
خطای شماره 1 : برنج را داخل مایکروویو داغ می کنید
بهتر است از داغ کردن کربوهیدرات ها (برنج، نودل) بپرهیزید. چون عمل دوباره گرم کردن یک ماده غذایی حاوی کربوهیدرات باعث افزایش شاخص گلیسمی آن می شود. بالا رفتن شاخص گلیسمی مواد غذایی نیز در افزایش تأثیر آن روی وزن، افزایش خطر ابتلا به دیابت و بیماری های قلبی عروقی تأثیر دارد.
خطای شماره 2 : گوجه فرنگی را در کاغذ آلومینیومی داغ می کنید
گوجه فرنگی و کاغذ آلومینیومی در کنار هم مشکل ساز می شوند. نباید این مواد غذایی را داخل کاغذ آلومینیومی بپیچید و داغ کنید چون اسیدیته موجود در آن باعث افزایش سرایت آلومینیوم به ماده غذایی می شود.
زمانی که این کار را در مایکروویو انجام می دهید خطر دو چندان می شود. بنابراین نباید در داخل مایکروویو از کاغذ آلومینیومی استفاده کنید. چون نسبت به امواج الکترومغناطیسی واکنش نشان می دهد.
خطای شماره 3 : غذاهای آماده و در بسته را داخل مایکروویو قرار می دهید
مایکروویو با داخل کردن مولکول های آب داخل مواد غذایی فشار زیادی به مواد غذایی می آورد. اگر غذای حاضری و کنسروی خریداری کرده اید حتماً قبل از گرم کردن، آن را از داخل ظرف خود خارج کرده و در ظروف مناسب مایکروویو قرار دهید.
باید توجه داشته باشید که فشار و هوای داخل ظروف کنسروی خارج شود در غیر این صورت ممکن است غذا دچار انفجار شود. بهتر است پوشش و در جعبه باز شود تا هوای داخل آن امکان خارج شدن داشته باشد.
خطای شماره 4 : پیتزا را داخل مایکروویو آماده می کنید
پیتزا، سیب زمینی سرخ کرده، پاستاها و غیره. اگر نمی خواهید خمیر پیتزا یا پاستاهایتان نرم شود بهتر است آن را در فرهای معمولی آماده کنید نه در مایکروویو. مایکروویو مواد غذایی را از داخل به خارج می پزد. بنابراین نان پیتزا بعد از قرار گرفتن در معرض امواج الکترومغناطیس آنگونه که باید ترد نخواهد بود.
خطای شمار 5 : فراموش می کنید که ماده غذایی در مایکروویو به طور یکدست پخته نمی شود
عمل طبخ در مایکروویو ممکن است خطر سوختن دست یا دهان را بالا ببرد چون قسمت خارجی ماده غذایی ولرم اما داخل آن بسیار داغ است. همانطور که پیش از این نیز اشاره کردیم، مایکروویو مواد غذایی را توسط امواج الکترومغناطیس و از درون به بیرون طبخ می کند. بنابراین پخت آن همیشه یکدست نیست. ممکن است غذایی به ظاهر ولرم به نظر بیاید اما واقعیت این است که درون آن بسیار داغ است.
خطای شماره 6 : پلاستیک روی برخی مواد غذایی را جدا نمی کنید
اگر یک ماده غذایی را با بسته بندی یا برچسب پلاستیکی آن داغ می کنید در اشتباه هستید. به گفته محققان آژانس ملی سلامت مواد غذایی فرانسه، داغ کردن یک ماده غذایی که در ظروف پلاستیکی یا با پوشش پلاستیکی و همچنین کنسروها در مایکروویو باعث می شود غذا به بیسفنول A آلوده شود که یک ترکیب ایجاد کننده اختلال در سیستم غدد درون ریز بدن است.
در کنگره پزشکی که در سال 2014 در بروکسل برگزار شد محققان گزارش هایی ارائه کردند که نشان می دهد ظروف پلاستیکی و همچنین کنسروها حاوی ترکیبات ایجاد کننده اختلال در سیستم غدد درون ریز هستند بنابراین باید از داغ کردن آنها در داخل مایکروویو خودداری کرد.
چون گرما باعث می شود که این ترکیبات آزاد شوند. این ترکیبات شیمیایی، غددی که مسئول تولید هورمون ها هستند را با مشکل روبه رو می سازند. زمانی که این ترکیبات وارد خون می شوند اختلال خواب، مشکلات عصبی یا حتی ناباروری ایجاد می کنند.
خطای شماره 7 : شیشه شیر بچه را در مایکروویو قرار می دهید
هیچ وقت شیشه شیر بچه را داخل مایکروویو قرار ندهید. اول این که شکل و فرم شیشه شیر مناسب قرار گرفتن در مایکروویو نیست و دیگر این که ممکن است در دمای شیر داخل شیشه شیر اختلاف دمای بالایی وجود داشته باشد. در نتیجه شیر موجود باعث سوختگی دهان و گلوی کودک شود.
علاوه بر این امکان کاهش ارزش غذایی شیر نیز وجود دارد. در واقع با قرار دادن شیشه شیر بچه در مایکروویو امکان دارد ویتامین ها و پروتئین های موجود در شیر تجزیه شده و از بین بروند. بهتر است از روش حرارت غیر مستقیم برای گرم کردن شیر بچه استفاده کنید. می توانید شیشه شیر را داخل ظرفی قرار دهید و آن را در آب جوش بگذارید.
علاوه بر این باید یادتان باشد که بعد از گرم کردن شیشه شیر آن را به خوبی به هم بزنید تا دمای شیر یکدست شود. لازم است چند قطره از شیر را روی ساعد یا مچ دستتان بریزید تا حرارت شیر را بررسی کنید.