پوسیدگی دندان در مراحل اولیه هیچ نشانه خاصی ندارد. اما وقتی پوسیدگی دندان گسترش یابد و جلوی آن را نگیرید، ممکن است باعث شود که دندان خود را از دست بدهید و مجبور به کشیدن آن شوید.
پوسیدگی دندان به ساختار طبیعی دندان آسیب وارد کرده و گاه باعث نرم شدن مینای دندان می‌شود. در این مقاله با علت، علائم و درمان پوسیدگی دندان بیشتر آشنا خواهید شد. شما برای چکاپ هر چند وقت یکبار به دندانپزشک مراجعه می‌کنید؟
پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان معمولا به صورت سوراخی در دندان دیده می‌شود؛ این سوراخ می‌تواند کوچک یا بزرگ باشد. ناحیه پوسیده شده دندان در ابتدا کوچک است و بعد در صورت عدم درمان به مرور پیشرفت کرده و کل دندان را در بر می‌گیرد. حفره‌های ایجاد شده بر اثر پوسیدگی دندان وقتی خیلی کوچک هستند، باعث ایجاد درد نمی‌شوند؛ به همین تشخیص آنها سخت است و فرد ممکن است اصلا متوجه نشود که دندان خراب دارد.
از این رو به کلیه افراد توصیه می‌شود که حتی اگر به نظر خودشان مشکلی از نظر سلامت دندان ندارند، حداقل یکبار در سال به دندانپزشک مراجعه کنند تا مورد چکاپ قرار گیرند. پوسیدگی دندان را در مراحل اولیه به راحتی و با پر کردن دندان می‌توان درمان کرد. اما اگر دیر اقدام کنید، شاید عصب کشی یا کشیدن دندان لازم باشد.
علائم پوسیدگی دندان
علائم پوسیدگی دندان به شدت پوسیدگی مرتبط است. این علائم عبارتند از:
- حساس شدن دندان
- درد دندان
- سوراخ یا حفره داخل دندان
- لکه سیاه یا سفید روی دندان
آیا می‌دانید کمبود ویتامین‌ها احتمال پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد؟ کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی را با مصرف مولتی ویتامین در بدن خود جبران کنید.
علت پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان بر اثر ایجاد پلاک به وجود می‌آید. پلاک ماده‌ای چسبنده است که به دندان‌ها متصل شده و ترکیبی از باکتری‌ها، بزاق، اسید و ذرات غذا به حساب می‌آید. همه ما در دهان خود باکتری داریم. پس از خوردن یا نوشیدن غذاهای حاوی قند، پلاک روی دندان ایجاد می‌شود. اسید موجود در پلاک به مرور می‌تواند مینای دندان را دچار فرسایش کند.
مینای دندان یک پوشش سخت روی دندان‌ها است که از پوسیدگی دندان ممانعت به عمل می‌آورد. با ضعیف شدن مینای دندان خطر پوسیدگی دندان افزایش می‌یابد. همه افراد در معرض خطر پوسیدگی دندان هستند اما عواملی که احتمال ایجاد حفره روی دندان را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- مصرف بیش از حد مواد غذایی شیرین یا اسیدی
- بهداشت نامناسب دهان مثل عدم مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن هر روز
- عدم دریافت فلوراید
- خشک شدن دهان
- اختلالات خوردن مثل بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی
- بیماری رفلاکس معده
فرسایش دندان‌ها بیشتر در دندان‌های عقب اتفاق می‌افتد. زیرا دندان‌های عقب دارای شیارهایی هستند که به واسطه آنها می‌توانند ذرات مواد غذایی را به دام بیندازند. همچنین در بیشتر مواقع دسترسی به دندان‌های عقب در هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن سخت‌تر است و به همین دلیل بهداشت آنها ممکن است به خوبی رعایت نشود.
انواع پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان به مرور زمان می‌تواند به سوراخ یا حفره در داخل دندان تبدیل شود. دندانپزشکان برای پوسیدگی دندان از یک طبقه‌بندی خاص استفاده می‌کنند:
- پوسیدگی کلاس ۱: مرتبط با سطوح جونده دندان‌های عقبی
- پوسیدگی کلاس ۲: مرتبط با سطوح ما بین دندان‌های عقبی
- پوسیدگی کلاس ۳: مرتبط با سطوح مابین دندان‌های جلویی
- پوسیدگی کلاس ۴: مرتبط با سطوح مابین دندان‌های جلویی (به شرط رسیدگی پوسیدگی تا نوک دندان)
- پوسیدگی کلاس ۵: در بخش گردن دندان یا طوق دندانی
- پوسیدگی کلاس ۶: در یکی از لبه‌ها و نوک دندان
درمان پوسیدگی دندان
دندانپزشک بعد از معاینه دندان می‌تواند در مورد عمق پوسیدگی دندان شما نتیجه‌گیری کند. گزینه‌های درمانی به شدت پوسیدگی بستگی دارد. معمولا یکی از روش‌های زیر جهت ترمیم استفاده می‌شود:
پر کردن دندان
در این روش دندانپزشک با تجهیزاتی که دارد مواد پوسیده را از دندان خارج می‌کند. سپس جای خالی در دندان شما را با آمالگام، سرامیک، کامپوزیت، طلا یا … پر می‌نماید.
روکش کردن
برای پوسیدگی‌های شدید دندان، دندانپزشک ابتدا مواد پوسیده دندان را خارج کرده و بعد روکش روی دندان قرار می‌دهد تا از سلامت دندان محافظت به عمل آید.
عصب کشی
گاهی پوسیدگی دندان باعث از بین رفتن اعصاب دندان می‌شود. در این صورت برای حفظ دندان پوسیده، از روش عصب کشی استفاده می‌شود. در عصب کشی، بافت عصبی، بافت رگ‌های خونی و همه نواحی پوسیده دندان خارج می‌شوند. هنگام عصب کشی دندانپزشک عفونت‌ها را بررسی کرده و در صورت نیاز از دارو استفاده می‌کند. در نهایت دندان پر می‌شود و ممکن است روکش روی آن قرار گیرد.
فلوراید تراپی
اگر دندانپزشک پوسیدگی دندان را در مراحل اولیه تشخیص دهد، ممکن است فلوراید تراپی را به شما پیشنهاد دهد تا به این طریق به تقویت مینای دندان شما کمک شود و از پوسیدگی بیشتر ممانعت به عمل آید.
درمان قطعی دندان درد
پوسیدگی دندان می‌تواند با درد و ناراحتی زیادی همراه باشد. در زمانی که منتظر وقت خود برای رفتن نزد دندانپزشک هستید، جهت تسکین درد می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنید. روزانه ۲ بار مسواک زدن و یکبار استفاده از نخ دندان و دهانشویه را فراموش نکنید.
- قرص مسکن بخورید.
- داروهای بی‌حس کننده بدون نسخه به دندان خود بزنید.
- از خوردن و آشامیدن غذاهای بسیار گرم یا سرد خودداری کنید.
عوارض ناشی از پوسیدگی دندان چیست؟
- درد مداوم دندان
- آبسه دندان که می‌تواند عفونی شود.
- ایجاد چرک در اطراف دندان عفونی
- افزایش خطر شکستگی دندان
- مشکل در جویدن غذا
در صورت پوسیدگی دندان اگر مراجعه به دندانپزشک را به تعویق بیندازید، ممکن است به دندان‌های شما آسیب غیر قابل جبران وارد شود. در این حالت هیچ راهی به جز کشیدن دندان وجود ندارد.
چگونه از پوسیدگی دندان جلوگیری کنیم؟
خطر خراب شدن دندان را با راهکارهای زیر می‌توانید کاهش دهید:
- دندان‌های خود را حداقل ۲ بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- حداقل ۱ بار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
- این مواد غذایی را کمتر مصرف کنید: غذاهای شیرین و اسیدی مانند شیرینی‌جات، آب‌نبات، آب میوه، نوشابه و کربوهیدرات‌های تصفیه شده.
- بین وعده‌های غذایی مصرف میان وعده را محدود نمایید.
- از فیشور سیلانت دندان استفاده کنید.
برای مبارزه با پوسیدگی دندان مواد غذایی زیر می‌توانند مفید باشند:
- میوه‌ها و سبزیجات سرشار از فیبر
- غذاهای غنی از کلسیم
- آدامس بدون قند زایلیتول
- چای سیاه یا سبز شیرین نشده
- آب حاوی فلوراید
همچنین فراموش نکنید که حداقل سالی ۱ یا ۲ بار جهت بررسی وضعیت دندان‌های خود از لحاظ پوسیدگی به دندانپزشک مراجعه نمایید.
کلام آخر
پوسیدگی دندان علاوه بر همه دردسرهایی که دارد می‌تواند هزینه زیادی را برای شما ایجاد کند. بنابراین اقدامات پیشگیرانه به همه افراد اعم از کودک و بزرگسال توصیه می‌شوند.
