کم کاری تیروئید یک بیماری شایع است که در آن غده تیروئید به انداز کافی هورمون ترشح نمی‌کند. کم کاری تیروئید ممکن است در مراحل اولیه علائم قابل توجهی ایجاد نکند اما با گذشت زمان، اگر کم کاری تیروئید درمان نشود می‌تواند منجر به سایر مشکلات سلامتی، مانند کلسترول بالا و مشکلات قلبی شود.
علائم کم کاری تیروئید
- افت میزان متابولیسم پایه به حدود 40 درصد
- افزایش وزن
- داشتن موهای زبر و خشن
- کاهش تحمل سرما
- افزایش کلسترول خون
- یبوست
- احساس خستگی
- حافظه ضعیف
- داشتن خلق و خوی افسرده
- در زنان احتمالا عدم تخمک‌گذاری
تشخیص
تشخیص کم کاری تیروئید می‌تواند کمی مشکل باشد زیرا ممکن است علائم آن با سایر بیماریها اشتباه گرفته شود. اگر هر یک از علائم نامبرده کم‌کاری تیروئید را دارید بهتر است با پزشک مشورت کنید. راه اصلی تشخیص کم کاری تیروئید انجام آزمایشی به نام TSH( آزمایش هورمون محرک تیروئید) است. علاوه بر این آزمایشهای تکمیلی مانند آزمایش میزان هورمونهای T3 ،T4 و آزمایش میزان TPO نیز ممکن است انجام شود.
علل ایجاد کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید می‌تواند علت اصلی یا ثانویه داشته باشد علت اصلی وضعیتی است که مستقیما بر تیروئید اثر می‌گذارد و باعث ایجاد سطوح پایین هورمونهای تیروئیدی می‌شود. علت ثانویه مربوط به عدم کارایی غده هیپوفیز است به این معنی که هیپوفیز نمی‌تواند هورمون محرک تیروئید (TSH) را به غده تیروئید بفرستد تا هورمونهای تیروئید(T3,T4) را متعادل کند.
علل اولیه کم کاری تیروئید شایع‌تر است. شایع ترین این علل یک بیماری خود ایمن به نام هاشیموتو است که یک بیماری ارثی است و در آن سیستم ایمنی بدن به تیروئید حمله کرده و به آن آسیب می‌رساند این امر از تولید و ترشح کافی هورمونهای تیروئیدی به جریان خون جلوگیری می‌کند. دیگر موارد کم کاری تیروئید می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تیروئدیتیس یا التهاب غده تیروئید
- درمان پرکاری تیروئید با جراحی و رادیوتراپی
- کمبود ید در بدن
- موارد ارثی
- کمبود ویتامین B12
درمان
در بیشتر موارد کم کاری تیروئید با جایگزین کردن مقدار هورمونی که تیروئید شما ترشح نمی‌کند، درمان می‌شود که معمولا با مصرف دارو انجام می‌شود یکی از داروهایی که بطور معمول استفاده می‌شود لووتیروکسین است. مصرف خوراکی این دارو میزان هورمونهای تیروئیدی بدن شما را افزایش داده و متعادل می‌کند.
کم کاری تیروئید یک بیماری قابل کنترل است با این حال شما باید به صورت مداوم دارو مصرف کنید تا میزان هورمونهای تیروئیدی بدن را تا آخر عمر در سطح نرمال نگه دارید اگر کم کاری تیروئید شما درمان نشود علائم شما می‌تواند شدید تر شود که شامل موارد زیر است:
- ایجاد مشکلات سلامت روان
- داشتن مشکل تنفسی
- عدم توانایی در حفظ دمای بدن
- ایجاد گواتر
یکی دیگر از راه های درمان کم کاری تیروئید مصرف غذاهای با میزان ید فراوان است که شامل تخم مرغ، محصولات لبنی، گوشت، مرغ و غذاهای دریایی( ماهی میگو و…) و نمک ید دار است. مصرف مکمل های دارای ید زیر نظر پزشک نیز می تواند به درمان کم کاری تیروئید ناشی از کمبود ید کمک کند.
کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری
به طور کلی کم‌کاری تیروئید در زنان شایع‌تر است و نسبت آن در خانم ها به آقایان 8 به 1 است. در بیشتر موارد زنان مبتلا به کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری، بیماری هاشیموتو دارند. زنان باردار مبتلا به کم کاری تیروئید احساس خستگی زیادی می‌کنند و در مواجهه با دمای سرد مشکل داشته و گرفتگی عضلانی را تجربه می‌کنند. هورمونهای تیروئید برای رشد جنین در دوران بارداری مهم هستند این هورمون‌ها به رشد مغز و سیستم عصبی کمک می‌کنند. اگر مبتلا به کم کاری تیروئید هستید کنترل سطح هورمونهای تیروئیدی در دوران بارداری بسیار مهم است. کم کاری تیروئید درمان نشده یا درمان ناکافی آن در دوران بارداری منجر به عوارضی مانند سقط جنین یا زایمان زودرس می‌شود.
کم کاری تیروئید مادرزادی در نوزادان
کم کاری تیروئید در نوزادان کرتینیسم نام دارد. این بیماری باعث عقب افتادگی‌های ذهنی می‌شود و در صورتیکه ایجاد شود دیگر قابل درمان نیست. این بیماران کوتاه هستند و شکم برآمده دارند. علل اصلی آن کمبود ید در مادر و ناهنجاریهای محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تیروئید است. هنگامیکه مادر کم کاری تیروئید دارد و نیز در موارد کمبود ید، نقایص ذهنی شدید‌تر است و پاسخ به درمان پس از تولد کمتر است. در سراسر جهان کم کاری تیروئید مادرزادی شایع ترین علت قابل پیشگیری عقب افتادگی ذهنی است و امروزه برای پیشگیری از آن آزمایشات غربالگری انجام می‌شود.
آیا می‌توان از کم‌کاری تیروئید پیشگیری کرد؟
کم کاری تیروئید قابل پیشگیری نیست. بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری یا داشتن علائمی که زندگی شما را به طور جدی تحت تاثیر قرار می دهد، این است که مراقب علائم کم کاری تیروئید باشید. اگر هر یک از علائم کم کاری تیروئید را دارید، بهترین کار این است که با پزشک مشورت کنید. کم کاری تیروئید اگر زود تشخیص داده شود و درمان آغاز شود براحتی قابل کنترل است.
کلام آخر
کم کاری تیروئید یک بیماری مادام العمر است که در آن مقدار کافی هورمونهای تیروئیدی ترشح نمی‌شود، و متعاقب آن متابولیسم بدن کاهش پیدا می‌کند. برای بازگشت سطح هورمون‌ها به حالت نرمال و برطرف شدن عوارض باید تا پایان عمر به طور منظم دارو مصرف کنید، البته دوز داروی مصرفی می‌تواند کاهش یابد اما به طور منظم باید دارو مصرف کنید داروی اصلی برای درمان این اختلال لووتیروکسین است.
